Soạn bài Thực hành một số phép tu từ cú pháp - Ngữ văn 12
A. Soạn bài Thực hành một số phép tu từ cú pháp ngắn gọn:
I. Phép lặp cú pháp
Câu 1 (trang 150 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):
a. Những câu lặp cú pháp trong đoạn a là: câu 1-3, 4-5
- Cấu trúc được lặp lại là:
+ Sự thật là .... , CN (dân ta) + VN (thành thuộc địa ...), + BN
+ Dân ta (đã/lại) + VN
=> Tác dụng: Tạo cho lời tuyên ngôn âm hưởng đành thép, hùng hồn, thích hợp với việc khẳng định nền độc lập của Việt Nam, đồng thời khẳng định thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là đánh đổ chế độ thực dân và chế độ phong kiến.
b)
Lặp kết cấu:
Trời xanh đây / là của chúng ta.
CN VN
Núi rừng đây / là của chúng ta.
Những cánh đồng / thơm mát
Những ngả đường / bát ngát
Những dòng sông / đỏ nặng phù sa.
=> Tác dụng: Khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của chúng ta và bộc lộ cảm xúc sung sướng, tự hào, sảng khoái đối vời thiên nhiên, đất nước khi dành được quyền làm chủ đất nước.
c) Đoạn thơ vừa lặp từ ngữ vừa lặp cú pháp. Ba cặp lục bát lặp các từ “nhớ sao” và lặp kết cấu ngữ pháp của kiểu câu cảm thán.
=> Tác dụng: Biểu hiện nỗi nhớ da diết của người ra đi đối vời những cảnh sinh hoạt và cảnh vật thiên nhiên Việt Bắc.
Câu 2 (trang 151 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):
a, Ở tục ngữ phép lặp cú pháp cũng đòi hỏi mức độ chặt chẽ cao: số tiếng ở hai vế bằng nhau.
b, Ở câu đối, phép lặp cú pháp cũng đòi hỏi ở mức độ chặt chẽ cao: kết cấu ngữ pháp giống nhau, số lượng tiếng (bằng nhau, các tiếng đối nhau về từ loại và nghĩa đặc biệt là giữa hai câu thực và 2 câu luận của bài thơ thất ngôn bát cú).
c, Ở văn biền ngẫu, phép lặp cú pháp cũng thường phối hợp với phép đối.
Câu 3 (trang 151 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):
Ví dụ:
a.
Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng
Con cởi áo liệm thân cho bố.
(Dọn về làng, Nông Quốc Chân)
- Phép lặp cú pháp , phép liệt kê góp → nỗi đau, nỗi bất hạnh của gia đình dưới sự xâm lăng, giày xéo của thực dân Pháp.
b.
Con nhớ anh con, người anh du kích...
Con nhớ em con, thằng em liên lạc
(Chế Lan Viên)
- Phép lặp cú pháp → nỗi nhớ da diết, tràn ra như bất tận của chủ thể trữ tình khi nhớ về Tây Bắc.
II. Phép liệt kê
Câu 1 (trang 152 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):
a) Trong đoạn trích Hịch tướng sĩ, phép liệt kê đã phối hợp với phép lặp cú pháp. Nhiều đoạn, câu (vế câu) liên tiếp theo cùng một kết cú pháp:
... thì ta ...
... thì cùng nhau ...
=> Phép liệt kê, phép lặp → sự đối đãi chu đáo, đầy tình nghĩa của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ trong mọi hoàn cảnh khó khăn.
b) Đoạn trích Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh
- Phéo liệt kê: hàng loạt câu kể tội ác của thực dân Pháp: Chúng … chúng …