Soạn bài Đất nước (Nguyễn Đình Thi) - Ngữ văn 12

A. Soạn bài Đất nước (Nguyễn Đình Thi) ngắn gọn:

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

* Bố cục bài thơ: 2 phần

– Phần 1: từ câu đầu đến câu 21: Đất nước được cảm nhận qua hình ảnh mùa thu xưa và nay.

– Phần 2: đoạn còn lại: Đất nước gian khổ, đau thương từ trong chiến đấu và vinh quang trong chiến thắng.

* Mối quan hệ giữa các phần: Phần đầu của bài thơ chủ yếu được dựa trên cơ sở các đoạn thơ trong bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Phần thứ hai của bài thơ được viết vào năm 1955 – là sự bổ sung cho cảm hứng tổng hợp về đất nước thêm đầy đủ và phong phú.

Câu 2 (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Hình ảnh mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của nhà thơ đặc sắc ở những khía cạnh sau đây:

- Một mùa thu chia tay đầy lưu luyến bâng khuâng

- Một mùa thu có những ấn tượng về thời tiết thủ đô: “Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội".

- Một mùa thu có những hình ảnh rất đẹp mà buồn đến mức ám ảnh: “Những phố dài xao xác hơi may", “Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy".

- Một mùa thu đầu thu của cuộc kháng chiến: “Những phố dài xao xác heo may", “Người ra đi đầu không ngoảnh lại".

=> Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng buồn thấm thía bởi nhân vật trữ tình phải li biệt Hà Nội để đi tìm con đường thoát vòng nô lệ đau thương, tủi nhục.

Câu 3 (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Đoạn thơ là nói về mùa thu của cách mạng, mùa thu mới nơi Việt Bắc

* Khác rồi:

– Giữa núi đồi

– Gió thổi – rừng tre – phấp phới.

– Trời thu – áo mới.

– Trong biếc – nói cười.

→ Mùa thu rộn rã, tươi đẹp

→ Tâm trạng vui tươi, phấn chấn, tầm nhìn xa trông rộng, tư thế làm chủ đất trời.

* Đất nước có sự thay đổi lớn

– Con người từ buồn đến vui: từ nô lệ đến tự do làm chủ.

– Đất nước mênh mông, giàu đẹp → tự hào, kiêu hãnh:

“Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta…”

Câu 4 (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

- Đất nước đau thương trong chiến tranh:

+ Đất nước chìm trong máu và nước mắt: những cánh đồng quê chảy máu, dây thép gai đâm nát trời chiều, bát cơm chan đầy nước mắt…đứa đè cổ đứa lột da.

+ Đất nước bật lên nỗi căm hờn: từ những năm đau thương chiến đấu…căm hờn.

- Đất nước vùng lên giành lấy chiến thắng vinh quang, chói lọi:

+ Vượt lên đau thương để lao động và chiến đấu, chống lại kẻ thù: Những đêm dài hành quân nung nấu, Xiềng xích chúng bay không khóa được….lòng dân ta yêu nước thương nhà.

+ Hình ảnh đất nước kì vĩ, chói lọi, quật khởi bừng dậy giữa hiện thực rung trời chuyển đất: Ôm đất nước những người áo vải/Đã đứng lên thành những anh hùng, Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

- Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ: hình ảnh sáng tạo đầy sức gợi hình gợi cảm, thủ pháp đối lập, khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đậm nét.

Câu 5 (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Bài thơ được làm theo thể thơ tự do với đặc điểm: các câu thơ dài ngắn khác nhâu, nhịp điệu thơ khi nhanh, khi chậm. Kết hợp với việc lựa chọn hình ảnh có tính khái quát cao.

→ Tác dụng: